Wyniki rankingu 2014

Samorządy w Polsce działają w różnych uwarunkowaniach. Zupełnie inna jest struktura dochodów i zadania miast oraz gmin wiejskich. Inne są też wyzwania edukacyjne. Z jednej strony w większych jednostkach samorządowych wyzwaniem jest zarządzanie siecią placówek oświatowych i stworzenie dogodnych warunków nauczania dla większej liczby uczniów. W mniejszych gminach wyzwaniem jest niewielka liczba uczniów i skrócenie czasu dowozu uczniów. Z tego względu porównania jakości edukacji między jednostkami samorządu terytorialnego mają sens jedynie między gminami podobnej wielkości. Poniżej prezentujemy wyniki osobno dla gmin z mniej niż 20 tys. mieszkańców, dla gmin z 20 do 100 tys. mieszkańców oraz dla miast ze 100 tys. mieszkańców lub większych.

Samorządy podobnej wielkości mogą też funkcjonować w zupełnie innym środowisku społeczno-ekonomicznych. Gminy gdzie bezrobocie jest niskie a dochody ludności wysokie to często też gminy gdzie rodzice uczniów posiadają wyższe wykształcenie czy też silniej wspierają edukację swoich dzieci. W gminach takich znacznie łatwiej jest uzyskać wysokie wyniki egzaminów zewnętrznych czy zachęcić rodziców do posyłania dzieci do przedszkoli. Z tego względu w każdej kategorii wielkości gmin prezentujemy też osobno wyniki dla samorządów o stopie bezrobocia wyższej niż przeciętna a także dochodach własnych w przeliczeniu na mieszkańca poniżej średniej.

Najlepsze gminy poniżej 20 tys. mieszkańców

Najmniejsze gminy w Polsce to zarówno liderzy jak i outsiderzy naszego rankingu. Pokazuje to, że w niewielkiej gminie, gdzie zazwyczaj jest jedno gimnazjum i jedna większa lub kilka małych szkół podstawowych, można osiągnąć sukces o ile współpraca między władzami gminy i szkołą układa się dobrze a w szkole pracuje grupa oddanych pedagogów. Takie są z pewnością gminy-liderzy naszego rankingu. Świetnie wykorzystują to, że pracują z małą grupą uczniów i mają łatwiejszy kontakt z rodzicami. W samorządach tych problemy rozwiązuje się wspólnie widząc w szkołach najważniejsze miejsce lokalnej aktywności. Z drugiej strony w wielu małych gminach często brakuje motywacji lub pomysłu jak podnosić jakość nauczania. Brakuje liderów lub woli przełamania lokalnych konfliktów. Te małe gminy zajmują ostatnie miejsca rankingu.

Wśród trzech pierwszych gmin w tej kategorii mamy jedną z najmniejszych gmin w Polsce (Młynarze), dynamiczną gminę z Małopolski (Jordanów), a także znaną podwarszawską miejscowość (Podkowa Leśna). Gminy te są bardzo różne i też odmienne są ich mocne i słabe strony. Wszystkie jednak traktują edukację jako priorytet, dbają o dobór i rozwój kadry nauczycielskiej, otwarcie dyskutują nad wynikami szkół i pracą z uczniami, a także motywują rodziców i uczniów wskazując, że od edukacji zależy ich przyszłość. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę wyników tych gmin a poniżej źródła sukcesu wskazane przez nich samych.

MIEJSCE GMINA RANKING DOBRYSTART NIERÓWNOŚCI POSTĘP LUDNOŚĆ BEZROBOCIE DOCHODY
1 Młynarze 1 813 12 3 1,8 tys. 14,40% 1162
2 Jordanów 2 4 15 91 5,3 tys. 7,20% 1587
3 Podkowa Leśna 3 1 249 16 3,9 tys. 3,20% 4078

Najlepsze gminy poniżej 20 tys. mieszkańców z ponadprzeciętnym bezrobociem i dochodami poniżej średniej

Wśród mieszkańców małych gmin w Polsce wielu jest bezrobotnych lub ich dochody należą do najniższych w kraju. Przekłada się to na możliwości samorządu a także na wyzwania jakie stoją przed nauczycielami w tych szkołach. Można jednak wskazać w grupie małych gmin gdzie bezrobocie jest powyżej przeciętnej a dochody niższe niż średnia takie samorządy gdzie dostępność edukacji przedszkolnej i osiągnięcia uczniów budzą respekt. Poniżej wskazano trzy takie gminy, które choć niewielkie i mało zamożne to pokazują, że także w wymagających warunkach można zadbać o wysoką jakość edukacji.

Ranking dla gmin poniżej 20 tys. mieszkańców z ponadprzeciętnym bezrobociem i dochodami poniżej średniej

MIEJSCE GMINA RANKING DOBRYSTART NIERÓWNOŚCI POSTĘP LUDNOŚĆ BEZROBOCIE DOCHODY
1 Młynarze 1 813 12 3 1,8 tys. 14,40% 1162
2 Dobre 5 73 7 75 5,5 18,70% 1007
3 Haczów 8 27 89 23 9,3 15,70% 764

Pierwszą z tych gmin są ponownie Młynarze co dobitnie pokazuje, że nie tylko najbogatsze gminy mogą osiągać najwyższą jakość edukacji. Kolejne są dwie gminy wiejskie: Dobre z województwa kujawsko-pomorskiego oraz Haczów z województwa podkarpackiego. Obydwie te gminy mają bardzo wysoką pozycję we wszystkich kategoriach. Dbają zarówno o dobry start uczniów w edukacji przedszkolnej i szkolnej, a także o to żeby rozwijali się ponadprzeciętnie w gimnazjach. Są to jednocześnie gminy, które znacznie odstają od pozostałych z czołówki naszego rankingu pod względem wysokiej stopy bezrobocia i niskich dochodów własnych gminy. Pokazują, że nawet w trudnych warunkach można sprostać wyzwaniom i dbać o bardzo wysoką jakość kształcenia.

Najlepsze gminy powyżej 20 tys. i poniżej 100 tys. mieszkańców

W tych gminach wyzwania są już inne. Sieć szkolna jest znacznie większa a współpraca z mieszkańcami nie może ograniczać się do bezpośrednich spotkań. W tej kategorii zdecydowany prym wiodą gminy podwarszawskie: Lesznowola, Piaseczno i Ząbki.

MIEJSCE GMINA RANKING DOBRYSTART NIERÓWNOŚCI POSTĘP LUDNOŚĆ BEZROBOCIE DOCHODY
1 Lesznowola 6 5 41 132 22,2 tys. 4,3% 4633
2 Piaseczno 36 312 262 89 75,1 tys. 4,8% 2862
3 Ząbki 43 247 40 646 30,1 tys. 5,0% 2151

Wśród gmin średniej wielkości jest także sporo miejscowości borykających się z bezrobociem oraz niskimi dochodami. Wśród takich gmin liderami jakości edukacji są Świdnik, Andrychów oraz Wolbrom.

Ranking dla gmin od 20 do 100 tys. mieszkańców z niskimi dochodami i wysokim bezrobociem

MIEJSCE GMINA RANKING DOBRY START NIERÓWNOŚCI POSTĘP LUDNOŚĆ BEZROBOCIE DOCHODY
1 Świdnik 84 21 185 1369 40,4 tys. 8,8% 1543
2 Andrychów 130 359 501 244 43,9 tys. 9,2% 1194
3 Wolbrom 168 551 524 257 23,5 tys. 9,1% 1187

Najlepsze miasta powyżej 100 tys. mieszkańców

Niewątpliwie to duże miasta stoją przed największymi wyzwaniami pod względem organizacji i zarządzania oświatą. Tu liczy się przede wszystkim dobra strategia, efektywne wydatkowanie pieniędzy oraz tworzenie systemu zapewniania jakości kształcenia na większą skalę. W tej kategorii wielkości gmin liderami są Rzeszów, Warszawa oraz Opole.

MIEJSCE GMINA RANKING DOBRYSTART NIERÓWNOŚCI POSTĘP LUDNOŚĆ BEZROBOCIE DOCHODY
1 Rzeszów 282 571 670 411 181,7 tys. 7,5% 2285
2 Warszawa 323 1682 238 439 1716,1 tys. 4,6% 5279
3 Opole 330 498 585 659 121,4 tys. 6,0% 2808

Ranking dla miast pow. 100 tys. mieszkańców z wyższym niż średnia bezrobociem i niższymi niż przeciętna dochodami

Analiza wyników dużych miast wymaga głębszego zastanowienia ze względu na duże zróżnicowanie ich mieszkańców a także znaczną liczbę szkół, nauczycieli i uczniów. Na pewno w tym przypadku kluczem do sukcesu nie jest wysoka jakość nauczania w jednej czy dwóch placówkach. Ważnym elementem jest mądrze wdrażana strategia edukacyjna i konsekwentne wspieranie wszystkich szkół i uczniów. Warto przyjrzeć się bliżej liderom naszego rankingu, żeby zrozumieć jakie działania możliwe do powtórzenia gdzie indziej stoją za ich sukcesami.

MIEJSCE GMINA RANKING DOBRYSTART NIERÓWNOŚCI POSTĘP LUDNOŚĆ BEZROBOCIE DOCHODY
1 Rzeszów 282 571 670 411 181,7 tys. 7,50% 2285
2 Lublin 703 657 1423 578 346,6 tys. 7,60% 2351
3 Tarnów 981 723 1533 966 112,9 tys. 8,10% 2143